Zupełnie niedawno usłyszałam od znajomej prowadzącej własną firmę odwieczne pytanie: Jak motywować pracowników? Jak z nimi rozmawiać? Na czym polega motywacja pracowników?
Ten problem powtarza się bardzo często. A to pytanie– zadają sobie menedżerowie na całym świecie bardziej lub mniej otwarcie. Któż nie chciałby mieć zmotywowanych, zaangażowanych, ofiarnie pracujących ludzi w swoim zespole?
Nigdy nie miałam z tym problemów w moich zespołach! Oczywiście pracowałam z różnymi ludźmi i zdarzały się różne sytuacje, ale taki problem nigdy nie pojawił się na tyle mocno, żebym mogła go nazwać „problemem”.
Czy mam jakieś tajemne moce? Znam sekret, którego inni nie znają? Czy mam wyjątkowy talent dobierania sobie ludzi? Nie. Nie. I nie. W tym obszarze intuicyjnie zawsze stosowałam to, co najlepiej działa i dlatego oszczędzałam sobie wielu kłopotów.
O tym, jak motywować pracowników od strony zarządczej pisałam obszernie w artykule Jak motywować pracowników, żeby pracowali tak skutecznie i z takim zaangażowaniem, jak Ty? do którego serdecznie Cię zapraszam. Poniżej chcę Ci opowiedzieć, przynajmniej w skrócie, co na ten temat mówi naukowa psychologia.
Czego potrzebuje pracownik? Jak motywować pracowników?
Najważniejszym drogowskazem na Twojej drodze motywowania pracowników powinna być piramida potrzeb Abrahama Maslowa:
Potrzeby pracownika wg piramidy potrzeb A. Maslowa (oprac. M. Łazar)
Pamiętaj, że:
Człowiek, który wychodzi z domu do pracy, po drodze nie przestaje być człowiekiem.
Pracownicy mają takie same potrzeby jak wszyscy ludzie. A ich spełnianie najbardziej ich motywuje. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie potrzeby działają jednakowo.
Potrzeby braku – motywacja zewnętrzna pracowników
Dwa dolne piętra piramidy potrzeb to tak zwane potrzeby braku. Pracownicy nie chcąc odczuwać jakiegoś braku będą spełniali Twoje polecenia. Ale, kiedy tylko zaspokoją swoją potrzebę, ich motywacja drastycznie spada. Dokładnie tak działa motywacja pracowników czynnikami zewnetrznymi, o której pisałam wyżej.
O tym rodzaju motywacji poczytaj więcej w artykule Jak skutecznie motywować zespół? Kij? Marchewka? Czy oba na raz? #1
Potrzeby wzrostu – motywacja wewnętrzna pracowników
W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że trzy wyższe piętra piramidy potrzeb odpowiadają za motywację wewnętrzną pracowników. To potrzeby, które sprawiają, że pracownicy wykazują zaangażowanie, inicjatywę, odpowiedzialność. Napędza ich coś znacznie więcej niż obietnica premii czy podwyżka. Pisałam szerzej o tym rodzaju motywacji w artykule Co motywuje pracowników? – wyższe potrzeby #2
Motywacja pracowników – 2 rodzaje
Po pierwsze istnieją dwa rodzaje motywacji, co najlepiej pokazuje poniższa grafika:
Motywacja zewnętrzna i wewnętrzna oraz ich składowe (oprac. M. Łazar)
Motywacja zewnętrzna
Czynniki wpływające na motywację zewnętrzną znacznie łatwiej zaplanować, ułożyć w system i zastosować w każdej firmie. Wydaje się, że znacznie łatwiej dać pracownikowi podwyżkę niż zastanawiać się nad jego potrzebami, emocjami, psychiką, poczuciem satysfakcji.
Ale jest to bardzo zwodnicze!
Bo, mimo, że wydaje się, że ten rodzaj motywacji łatwiej uzyskać w zespole, to jest też druga strona tego medalu… „Apetyt rośnie w miarę jedzenia” I zgodnie z tą starą prawdą, aby utrzymać zaangażowanie pracowników korzystając tylko z motywacji zewnętrznej musiałbyś wciąż ją podsycać, dawać ciągle nowe podwyżki i coraz nowsze benefity.
Tak na marginesie, to widziałam już niezłe wynaturzenie takiego systemu benefitów, kiedy pracodawcy sami nie wiedzieli co jeszcze wymyślać, bo pracownicy już mieli prywatną opiekę zdrowotną, zajęcia fitness, ubezpieczenia, imprezy firmowe i wynagrodzenia niewspółmierne do kompetencji, a to nadal – było za mało 🙂
Ten problem wynika z naturalnej ludzkiej skłonności przyzwyczajania się do tego dobrego, co już uzyskał i pragnienia, aby dostawać wciąż więcej. Dlatego, jeśli myśląc o motywowaniu masz na myśli tylko czynniki zewnętrzne, to musisz pamiętać, że taka motywacja jest znacznie droższa dla firmy, jest zawodna i maleje w czasie.
Jest jeszcze jedna niedogodność – motywacja zewnętrzna działa przede wszystkim na potrzeby braku i słabo pobudza pracowników do wykrzesania swojego potencjału, kreatywności i szukania spełnienia w swojej roli w pracy.
Motywacja wewnętrzna
Drugim rodzajem – motywacją wewnętrzną znacznie trudniej sterować, ale za to jest trwalsza, tańsza i mniej podatna na zmiany. Można nawet powiedzieć, że konsekwentnie stosowana wręcz rośnie w czasie i powoduje, że pracownicy z radością dają z siebie wszystko, aby wykonać zadania.
Jak to zrobić?
Ważne jest to, jak pracownik czuje się i jak jest traktowany NA KAŻDYM ETAPIE pracy, poczynając od jego rekrutacji, przez wdrożenie, zatrudnienie, aż do rozstania z nim. Czy jest traktowany uczciwie i z szacunkiem? Komunikujesz się z nim otwarcie i słuchasz go? Czy pozwalasz mu współorganizować i współdecydować o jego pracy? Czy pomagasz mu poczuć, że jego praca ma sens i służy czemuś większemu?
Ten rodzaj motywacji angażuje wyższe piętra piramidy potrzeb. Dzięki temu możesz uzyskać większą odpowiedzialność, zaangażowanie, samodzielność i kreatywność pracowników. Będą angażować się w pracę dla własnej satysfakcji. (Oczywiście przy zabezpieczonych potrzebach podstawowych, co oznacza, że wynagrodzenie musi być na godziwym poziomie. Ale nie musi być nadmierne.)
Każdy rodzaj motywacji pracowników działa inaczej
Jak widzisz, motywacja pracowników to nie jest jednorodny schemat. Są różne rodzaje motywacji, działają w różny sposób. Najlepiej ilustruje to poniższa grafika:
Jak skuteczniej motywować pracowników?
Aby lepiej zrozumieć emocje pracowników i jednocześnie lepiej ich motywować potrzebujesz rozwijać swoją własną dojrzałość emocjonalną. To absolutnie niezbędny warunek. Nie tylko Twoja wiedza i doświadczenie, ale także umiejętności emocjonalne i społeczne decyzją o Twoim sukcesie. Twoja umiejętność zarządzania pracownikami opiera się na Twoich miękkich kompetencjach. Dlatego przede wszystkim, jeśli chcesz skutecznie motywować pracowników, to potrzebujesz zadbać o rozwijanie własnej inteligencji emocjonalnej. Polecam artykuł Inteligencja emocjonalna w biznesie i jej znaczenie dla sukcesu w którym dokładnie tłumaczę czym jest i w jaki sposób wspiera Twój biznes inteligencja emocjonalna.
Jeśli nie wiesz w jaki sposób wykorzystać tę wiedzę w praktyce i jak możesz w systemowy sposób wpływać na oba rodzaje motywacji u swoich pracowników, to gorąco polecam przyjrzenie się zarządzaniu przez cele. To sposób zarządzania i wynagradzania, w którym w uporządkowany sposób wpływasz na motywację pracowników. Moje doświadczenia i wskazówki na ten temat zebrałam w artykule Zarządzanie przez cele, czyli ewolucja systemu motywacyjnego.
Motywacja pracowników w ogromnym stopniu zależy od Ciebie, Twojej osobowości i Twoich umiejętności. Potrzebujesz też systemów wynagrodzeń, jednak to czynniki niematerialne w największym stopniu wpływają na to jak zaangażowany jest zespół. O innych obszarach zarządzania pracownikami możesz przeczytać w kompleksowym artykule Jak zarządzać pracownikami? Kompleksowy poradnik w 5 krokach
Nie tylko motywowanie pracowników, ale wiele innych wyzwań menedżera nie będzie miało dla Ciebie tajemnic, dzięki kursowi BYĆ SZEFEM. Po prostu To kompendium zarządzania ludźmi, które przeprowadzi Cię od problemów i trudności do lekkości i pewności siebie.
Ilustracje © CAMINA Marta Łazar
