Zarówno na początku budowania strategii, jak i na etapie podsumowywania i weryfikowania biznes planu nowego przedsięwzięcia analiza SWOT jest rodzajem matrycy, na której możemy zidentyfikować i przeanalizować czynniki sukcesu i określić ryzyka. Umożliwia podsumowanie wielu szczegółowych analiz, wyciągnięcie wniosków i podjęcie decyzji.
Matryca SWOT dzięki swojej prostocie jest łatwa do przygotowania i do analizy. A jednocześnie obejmuje wszystkie obszary, od których zależy sukces czy porażka, dlatego, jeśli jest rzetelnie przeprowadzona, umożliwia wczesną identyfikację czynników pominiętych w innych analizach.
Zanim przejdziesz do analizy SWOT zachęcam do zapoznania się z wcześniejszymi artykułami z tej serii:
- Jak podjąć decyzję o nowym przedsięwzięciu? – plan biznesu
- Jak podjąć decyzję o nowym przedsięwzięciu? – ryzyko biznesowe #2
- Jak podjąć decyzję o nowym przedsięwzięciu – wskaźniki NPV i IRR #3
Co oznacza ten skrót – analiza SWOT?
Skrót SWOT, jak większość w dziedzinie zarządzania, pochodzi z języka angielskiego. Oznacza:
Strenghts – silne strony
Weaknesses – słabe strony
Opportunities – szanse
Threats – zagrożenia
Zrozumienie poszczególnych obszarów ułatwia rozróżnienie na czynniki wewnętrzne i zewnętrzne oraz pozytywne i negatywne, mogące mieć wpływ na sukces przedsięwzięcia. Spójrz na taką przykładową tabelę poniżej.
Przykładowa analiza SWOT przedsiębiorstwa turystycznego planującego organizować przyjazdy do Polski dla turystów z zagranicy
Wymiary analizy SWOT – rynek, produkt, organizacja
Jak widać w powyższym przykładzie źródłem szans, zagrożeń, silnych i mocnych stron mogą być wszystkie obszary, analizowane w czasie przygotowywania typowego biznes planu (por. części biznes planu opisane w artykule 1 tego cyklu). Przykład jest oczywiście uproszczony i niepełny, jednak wskazuje na rodzaj czynników, jakie mogą być uwzględnione w każdym z obszarów.
Należy zwrócić uwagę na trzy główne wymiary takiej analizy:
- rynek, czyli klienci i konkurencja;
- produkt, czyli jego atrakcyjność, sposób dostarczenia, cena itd.;
- organizacja, czyli jej zasoby materialne i niematerialne (w tym: kadra)
W każdym z tych wymiarów mogą tkwić czynniki sukcesu lub porażki z każdej ćwiartki matrycy SWOT.
W czasie analizy ważne jest też aby uwzględnić szerszy kontekst ekonomiczny, w którym działa firma: sytuację makroekonomiczną, stan gospodarki, aktualne trendy w polityce fiskalnej lub monetarnej. Wszystko to, co może mieć wpływ na powodzenie lub niepowodzenie planowanego przedsięwzięcia.
Podstawowe pytania
Analizując matrycę SWOT w jej ostatecznym kształcie, próbując podjąć decyzję o inwestycji lub wycofaniu z nowego przedsięwzięcia warto zwrócić szczególną uwagę na prawą jej stronę:
- Czy słabe strony naszej organizacji nie przekreślają szans na powodzenie?
- Jak możemy nad nimi pracować i poprawić te obszary działalności?
- Czy zagrożenia, jakie przewidujemy są dla nas akceptowalne?
- Jakie jest ryzyko niepowodzenia z ich powodu i czy nie jest zbyt duże?
Warto w tej ocenie odnieść się do lewej strony diagramu: Czy nasze mocne strony są wystarczające, aby przezwyciężyć słabości i wykorzystać nadarzające się szanse? Czy te szanse są na tyle obiecujące, żeby podjąć ryzyko? W jaki sposób możemy wykorzystać pojawiające się szanse? Jak najpełniej wykorzystać nasze silne strony?
W tym miejscu, szacując ryzyko i potencjał nowej inwestycji, sugeruję powrócić do analizowanych wcześniej wskaźników finansowych: Czy prognozowany zwrot z inwestycji jest na tyle obiecujący, żeby podjąć ryzyko? Jakie są prognozowane przyszłe przepływy pieniężne?
Czy ta analiza to początek czy koniec przygotowań?
Analiza SWOT – krok pierwszy czy krok ostatni? Zastanawiając się nad tym, dochodzę do wniosku, że i jeden i drugi. Skrócona matryca SWOT jest przydatna na etapie rozważania wstępnej koncepcji. Pozwala ocenić czy warto w ogóle zaczynać proces budowania bardziej szczegółowego biznes planu. Prowadzi do wstępnych wniosków, wyznacza kierunki. Wyraża raczej intuicje niż udokumentowane wnioski, ale jest na tym etapie niezbędna.
Uszczegółowienie rozważań, wyrażenie planu w postaci liczb, wskaźników, określenie ryzyka, pozwalają na ponowną ocenę wstępnych założeń. Warto wtedy powrócić do matrycy SWOT, uzupełnić ją o nowe czynniki, nowe wnioski, które wynikły z bardziej szczegółowej analizy. I dopiero wtedy rozważyć wszystkie ryzyka, rozważyć za i przeciw, i odpowiedzialnie podjąć decyzję, czy nowe przedsięwzięcie jest warte rozpoczęcia.
Podsumowując – co daje Ci prawidłowo przeprowadzona analiza SWOT?
Proces podejmowania decyzji jest skomplikowanym, wielowątkowym zadaniem. Dlatego bardzo trudno opisać jego przebieg, rozłożyć na czynniki i opisać co następuje najpierw, a co później. Idealna decyzja powinna być wypadkową stopnia użyteczności wybranego rozwiązania i prawdopodobieństwa osiągnięcia zakładanej korzyści. Przedstawione w tym cyklu artykułów narzędzia powinny pomóc menedżerom w prawidłowym oszacowaniu obu wielkości. Co prawda nie jest możliwe podjęcie idealnie racjonalnej decyzji, ale jest wiele narzędzi, które ułatwiają racjonalizację decyzji biznesowych.
Jeżeli chcesz ocenić, czy Twój biznes ma szanse powodzenia i przeprowadzić własną analizę SWOT, to gorąco polecam autorski model jednostronicowego planu biznesu, który możesz kupić razem z objaśniającym wszystko krok po kroku poradnikiem oraz lekcją wideo w pakiecie Model biznesowy dla każdej firmy.
Jeżeli chcesz pogłębić temat opracowywania biznes planu dla inwestora, to polecam artykuł Jak napisać dobry biznes plan? Natomiast o źródłach kapitału na finansowanie nowego przedsięwzięcia pisałam w artykule Kapitał na rozwój Twojego przedsiębiorstwa – 5 najważniejszych źródeł
Fot.: © radiorio / Fotolia
